Μαν Ρέϋ - Μια μεγάλη μορφή της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας

Μαν Ρέϋ 1946

Ο Αμερικανός Μαν Ρέϋ (Man Ray, 1890-1976) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους του 20ου αιώνα, με πολλές καινοτομίες στα διάφορα μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης της εποχής του.

Ξεκίνησε την καριέρα του ως ζωγράφος και, επηρεασμένος από τα καλλιτεχνικό κίνημα του ντανταϊσμού, συγκρότησε το 1915 μαζί με τον Μαρσέλ Ντυσάν την ντανταϊστική ομάδα της Νέας Υόρκης. Οι δυο καλλιτέχνες πειραματίστηκαν έντονα με ένα είδος εικαστικής έκφρασης που επρόκειτο να παίξει σημαντικό ρόλο στα καλλιτεχνικά δρώμενα της εποχής: τα λεγόμενα ready-mades, δηλαδή αντικείμενα που χαρακτηρίζονταν ως έργα τέχνης, ενώ ο σκοπός τους αρχικά ήταν απλά εμπορικός.


Κολάζ με ready-mades

Το 1921 τον βρίσκουμε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τους σουρεαλιστές. Τότε μεταπηδάει στη φωτογραφία, δημιουργώντας ένα νέο είδος φωτογραφικής τεχνικής: σε πολλές φωτογραφίες, αντί να τις τραβήξει με φωτογραφική μηχανή, τοποθετούσε πάνω στο φωτογραφικό χαρτί τα αντικείμενά του, τα εξέθετε στο φως και μετά τα εμφάνιζε. Αυτή την τεχνική την ονόμασε ο ίδιος ρεϋγραφία (raygraph).

Γι' αυτόν η φωτογραφία ήταν μια πνευματική διαδικασία, κάποιες φορές ένα παιχνίδι ή ένας γρίφος, κι όχι μόνο για τους άλλους αλλά και για τον ίδιο του τον εαυτό. Οι φωτογραφίες του είναι καθαρές, με φιγούρες και φόρμες που έχουν τέλεια περιγράμματα, σα να έχουν κοπεί με ένα κοφτερό μαχαίρι.

Όπως γίνεται φανερό από τις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε, ο καλλιτέχνης ήταν και μεγάλος φίλος του σκακιού. Πάρα πολλά έργα του έχουν σαν θέμα το σκάκι, ενώ υπάρχουν και πολλά στιγμιότυπα που τον δείχνουν να παίζει.


Ο Μαρσέλ Ντυσάν παίζει με τον Μαν Ρέϋ (1924)


Μαρσέλ Ντυσάν και Μαν Ρέϋ


Φωτογραφία του Αλιέχιν